Beta-kariofilen ma chemiczną strukturę terpenu. Jednak ze względu na zdolności oddziaływania z układem endokannabinoidowym zalicza się go jednocześnie do kannabinoidów. Substancja ta występuje w wielu ziołach i przyprawach, a także konopiach siewnych. Zawartość BCP w olejkach z konopi jest na wysokim poziomie.
Biorąc pod uwagę liczne właściwości BCP, związek ten wykazuje ogromny potencjał w zakresie poprawy zdrowia człowieka. Sprawdźmy co o możliwościach zastosowania beta-kariofilenu mówią badania naukowe.
BCP (β-kariofilen): charakterystyka
BCP, czyli β-kariofilen, jest związkiem chemicznym z grupy seskwiterpenów, który stanowi składnik olejków eterycznych wielu roślin. Znajduje się m.in. w czarnym pieprzu, goździkach, oregano, rozmarynie, bazylii, cynamonie, tymianku, szałwi, mięcie, imbirze, chmielu, piniach i konopiach.
BCP ma ostry zapach, opisywany jako aromat świeżo miażdżonego pieprzu z dodatkiem cynamonu. Według niektórych można w nim wyczuć woń oleju silnikowego. Inne źródła określają zapach β-kariofilenu jako mieszankę goździków i terpentyny.
Smak BCP opisuje się fachowo jako mieszaninę nut smażonych, pikantnych i drzewnych. Terpen ten jest oleistą cieczą, bezbarwną lub o bardzo jasnożółtym kolorze.
BCP odpowiada za pikantne, pieprzowe nuty smakowe i zapachowe w nasionach pieprzu czarnego, ale również w innych roślinach i ich olejkach. Wiele ziół i przypraw zawdzięcza mu swoją intensywność. Odmiany konopi siewnej bogate w β-kariofilen wyróżniają się właśnie pikantnym, rozgrzewającym aromatem.
Właściwości i działanie beta-kariofilenu
Właściwości i działanie beta-kariofilenu można rozpatrywać w dwóch gałęziach. Jest to jednocześnie substancja używana w przemyśle spożywczym i kosmetycznym jako aromat oraz związek o ogromnym potencjale prozdrowotnym zaliczany do grupy kannabinoidów.
Beta-kariofilen to pierwszy rozpoznany “kannabinoid spożywczy”. Terpen ten jest substancją wyjątkową, ponieważ jako jedna z niewielu tak łatwo dostępna z żywności oddziałuje z układem endokannabinoidowym.
Obecnie wiadomo, że β-kariofilen ma właściwości:
- kardioprotekcyjne,
- hepatoprotekcyjne,
- gastroprotekcyjne,
- neuroprotekcyjne,
- nefroprotekcyjne,
- antyoksydacyjne,
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- immunomodulujące.
Beta-kariofilen jako dodatek do żywności
β-kariofilen jest rozpowszechniony w roślinach, a największe organizacje zajmujące się bezpieczeństwem żywności – amerykańska FDA (Agencja Żywności i Leków) oraz europejska EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) – uznają go za całkowicie bezpieczny dodatek do żywności. Dzięki swojemu silnemu zapachowi i smakowi, BCP jest używany w przemyśle spożywczym jako substancja aromatyzująca.
Beta-kariofilen jako kannabinoid
BCP należy do rodziny kannabinoidów. Jest selektywnym agonistą receptora CB2 układu endokannabinoidowego i wiąże się z jego kieszenią hydrofobową – miejscem na receptorze zdominowanym przez aminokwasy hydrofobowe. Przyłączanie się beta-kariofilenu z receptorem CB2 umożliwia podwójne wiązanie w pierścieniu cząsteczki terpenu.
Zwiększona aktywność receptorów CB2 ma duże znaczenie w wielu procesach patologicznych i wiąże się z takimi chorobami jak: ból neuropatyczny, stany zapalne, choroby neurodegeneracyjne, udar i niedokrwienie mózgu, zaburzenia lękowe, depresja, zapalenie okrężnicy, zwłóknienie i niedokrwienie wątroby, miażdżyca, osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów, cukrzyca, otyłość i niektóre typy nowotworów.
BCP jako agonista CB2 jest obiektem bardzo dużego zainteresowania naukowców, którzy badają możliwości jego wykorzystania w prewencji i leczeniu licznych chorób.
Beta-kariofilen w badaniach naukowych
Badania dotyczące potencjalnych zastosowań BCP w ochronie zdrowia i leczeniu są szeroko prowadzone i zaawansowane. Zgodnie z najnowszymi przeglądami literatury opublikowanymi w renomowanych czasopismach w 2019, 2020 i 2021 roku BCP ma ogromny potencjał prozdrowotny. Poniżej przedstawiamy wybrane zagadnienia dotyczące działania BCP na zdrowie.
BCP w cukrzycy
Patogeneza i komplikacje cukrzycy są w dużym stopniu zależne od stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego w organizmie. Modulacja receptorów CB2 odpowiada za regulację uwalniania insuliny, mediatorów stanu zapalnego i zmiatanie wolnych rodników. Badania pokazały, że BCP może być skutecznym środkiem przeciwcukrzycowym. Mechanizm jego działania jest złożony i obejmuje kontrolę wydzielania insuliny, transportu glukozy oraz wpływ na jeden ze szlaków sygnałowych homeostazy poziomu glukozy we krwi.
BCP w otyłości i zespole metabolicznym
Otyłość współistnieje z zespołem metabolicznym, którego najczęstszym elementem jest insulinooporność. Zgodnie z dostępnymi danymi, BCP zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, reguluje homeostazę lipidów i zwiększa oksydacje tłuszczów. Przyczynia się to do zmniejszenia negatywnych skutków zdrowotnych zespołu metabolicznego i ułatwia odchudzanie.
Beta-kariofilen na przewlekłe choroby zapalne jelit
BCP podawany doustnie wykazuje potencjał zarówno zapobiegawczy, jak i terapeutyczny w zapaleniu jelit. Mechanizm działania jest związany z aktywacją receptorów CB2 i PPARγ i prowadzi do zahamowania wydzielania prozapalnych cytokin, czynnika NFκB oraz napływu komórek zapalnych. Dostępne wyniki silnie sugerują, że BCP może zostać wykorzystany w produkcji leków na wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne choroby zapalne jelit.
Beta-kariofilen a choroby neurodegeneracyjne
Dziesiątki badań pokazały, że beta-kariofilen ma działanie neuroprotekcyjne. Korzystny wpływ na układ nerwowy wynika m.in. z aktywności przeciwzapalnej, antyoksydacyjnej i modulacji receptora CB2. Właściwości BCP mają największe znaczenie w zapobieganiu i leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym najpowszechniejszych, jak choroba Parkinsona i Alzheimera. Pożądana aktywność beta-kariofilenu może mieć także znaczenie w leczeniu depresji. Dotychczas dostępne wyniki badań w tym aspekcie są obiecujące.
Beta-kariofilen na ból
Stwierdzono, że selektywni agoniści CB2, w tym BCP, stymulują endogenne wydzielanie prekursorów peptydów β-endorfinowych, które wywołują działanie przeciwbólowe. Efekt ten może być uzyskany również w wyniku bezpośredniej stymulacji CB2 w obwodowym układzie nerwowym lub w obszarach mózgu kontrolujących ból takich jak wzgórze, móżdżek i pień mózgu. BCP ma największe znaczenie w zmniejszaniu nerwobólu.
BCP a uzależnienie od alkoholu
Nadużywanie alkoholu i uzależnienie od alkoholu jest związane ze zmienioną ekspresją receptora CB2, co sugeruje, że jest on celem leczenia uzależnienia od alkoholu. Badania na myszach pokazały, że BCP może zmniejszać ilość, częstość i potrzebę spożycia alkoholu.
Beta-kariofilen a osteoporoza
BCP stymuluje powstawanie i mineralizację osteoblastów (komórek kościotwórczych), a zmniejsza produkcję osteoklastów, które mają zdolność rozpuszczania tkanki kostnej. Wpływa także na intensywność wytwarzania kolagenu niezbędnego dla zdrowych kości i stawów. Wyniki pokazują, że BCP może mieć znaczenie w zapobieganiu osteoporozie.
BCP vs. CBD
BCP, podobnie jak CBD, należy do głównych składników olejku ekstrahowanego z Cannabis sativa, gdzie stanowi do 35% zawartości. Oba związki nie mają działania psychoaktywnego i nie wywołują uczucia “haju”.
Istotna różnica między BCP a CBD dotyczy ich sposobu oddziaływania z układem endokannabinoidowym. CBD wpływa na receptor CB2 pośrednio, nie przyłączając się do niego, natomiast BCP wiąże się z receptorem CB2.
Właściwości beta-kariofilenu i kannabidiolu pokrywają się w kilku obszarach. Oba mają działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i neuroprotekcyjne.
FAQ
Beta-kariofilen najczęściej występuje w postaci olejków pozyskiwanych z roślin będących jego źródłem. Olejki te można przyjmować doustnie lub stosować zewnętrznie, jak np. tradycyjny olejek goździkowy na ból zęba, w którym to właśnie BCP stanowi główny składnik aktywny.
BCP ma ogromny potencjał medyczny, który został dotychczas wykazany w dziesiątkach badań in vivo, in vitro i na modelach zwierzęcych. Obecnie trwają prace nad przełożeniem dostępnych danych na model ludzki i badania z udziałem ludzi.
Beta-kariofilen według Agencji Żywności i Leków ma status GRAS – powszechnie uznawany za bezpieczny. Oznacza to, że przy spożyciu BCP w ilościach typowych dla produktów spożywczych nie obserwuje się działań niepożądanych. Badania pokazały, że BCP nie jest genotoksyczny, ani szkodliwy dla płodu.
Bibliografia:
- National Center for Biotechnology Information (2022). PubChem Compound Summary for CID 5281515, beta-Caryophyllene. Retrieved February 21, 2022 from https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/beta-Caryophyllene.
- Francomano F, Caruso A, Barbarossa A, Fazio A, La Torre C, Ceramella J, Mallamaci R, Saturnino C, Iacopetta D, Sinicropi MS. β-Caryophyllene: A Sesquiterpene with Countless Biological Properties. Applied Sciences. 2019; 9(24):5420. https://doi.org/10.3390/app9245420
- Joshua A. Hartsel, Joshua Eades, Brian Hickory, Alexandros Makriyannis, Chapter 53 – Cannabis sativa and Hemp, Editor(s): Ramesh C. Gupta, Nutraceuticals, Academic Press, 2016, Pages 735-754, ISBN 9780128021477, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-802147-7.00053-X.
- Jürg Gertsch, Marco Leonti, Stefan Raduner, Ildiko Racz, Jian-Zhong Chen, Xiang-Qun Xie, Karl-Heinz Altmann, Meliha Karsak, Andreas Zimmer, Beta-caryophyllene is a dietary cannabinoid, Proceedings of the National Academy of Sciences Jul 2008, 105 (26) 9099-9104; DOI: 10.1073/pnas.0803601105
- Yokubaitis CG, Jessani HN, Li H, Amodea AK, Ward SJ. Effects of Cannabidiol and Beta-Caryophyllene Alone or in Combination in a Mouse Model of Permanent Ischemia. Int J Mol Sci. 2021;22(6):2866. Published 2021 Mar 11. doi:10.3390/ijms22062866
- Sharma C, Al Kaabi JM, Nurulain SM, Goyal SN, Kamal MA, Ojha S. Polypharmacological Properties and Therapeutic Potential of β-Caryophyllene: A Dietary Phytocannabinoid of Pharmaceutical Promise. Curr Pharm Des. 2016;22(21):3237-64. doi: 10.2174/1381612822666160311115226. PMID: 26965491.
- Shamma Al Mansouri, Shreesh Ojha, Elyazia Al Maamari, Mouza Al Ameri, Syed M Nurulain, Amine Bahi, The cannabinoid receptor 2 agonist, β-caryophyllene, reduced voluntary alcohol intake and attenuated ethanol-induced place preference and sensitivity in mice, Pharmacology Biochemistry and Behavior, Volume 124, 2014, Pages 260-268, ISSN 0091-3057, https://doi.org/10.1016/j.pbb.2014.06.025.
- Scandiffio R, Geddo F, Cottone E, et al. Protective Effects of (E)-β-Caryophyllene (BCP) in Chronic Inflammation. Nutrients. 2020;12(11):3273. Published 2020 Oct 26. doi:10.3390/nu12113273
- Yamaguchi, M., Levy, R. M. β-Caryophyllene promotes osteoblastic mineralization, and suppresses osteoclastogenesis and adipogenesis in mouse bone marrow cultures in vitro. Experimental and Therapeutic Medicine 12, no. 6 (2016): 3602-3606. https://doi.org/10.3892/etm.2016.3818
- Hebaallah Mamdouh Hashiesh, Charu Sharma, Sameer N. Goyal, Bassem Sadek, Niraj Kumar Jha, Juma Al Kaabi, Shreesh Ojha, A focused review on CB2 receptor-selective pharmacological properties and therapeutic potential of β-caryophyllene, a dietary cannabinoid, Biomedicine & Pharmacotherapy, Volume 140, 2021, 111639, ISSN 0753-3322, https://doi.org/10.1016/j.biopha.2021.111639.
- Allisson Freire Bento, Rodrigo Marcon, Rafael Cypriano Dutra, Rafaela Franco Claudino, Maíra Cola, Daniela Ferraz Pereira Leite, João B. Calixto, β-Caryophyllene Inhibits Dextran Sulfate Sodium-Induced Colitis in Mice through CB2 Receptor Activation and PPARγ Pathway, The American Journal of Pathology, Volume 178, Issue 3, 2011, Pages 1153-1166, ISSN 0002-9440, https://doi.org/10.1016/j.ajpath.2010.11.052
Wszystkie treści znajdujące się na stronie konopio.pl opierają się na ogólnodostępnych informacjach i w żadnym wypadku nie stanowią porady medycznej czy farmaceutycznej. Dokładamy wszelkich starań, aby nasze artykuły dostarczały rzetelną i aktualną wiedzę, jednak wykluczamy jakąkolwiek odpowiedzialność za działania podejmowane przez czytelników strony.
Wszelkie wątpliwości dotyczące stosowania CBD należy konsultować z lekarzem.
Olejki CBD nie są lekami i nie mogą być stosowane jako zamienniki leków.