Co to jest BCP (beta-kariofilen)? Właściwości, działanie i przegląd badań 

Beta-kariofilen ma chemiczną strukturę terpenu. Jednak ze względu na zdolności oddziaływania z układem endokannabinoidowym zalicza się go jednocześnie do kannabinoidów. Substancja ta występuje w wielu ziołach i przyprawach, a także konopiach siewnych. Zawartość BCP w olejkach z konopi jest na wysokim poziomie.

Biorąc pod uwagę liczne właściwości BCP, związek ten wykazuje ogromny potencjał w zakresie poprawy zdrowia człowieka. Sprawdźmy co o możliwościach zastosowania beta-kariofilenu mówią badania naukowe.

BCP (β-kariofilen): charakterystyka

BCP, czyli β-kariofilen, jest związkiem chemicznym z grupy seskwiterpenów, który stanowi składnik olejków eterycznych wielu roślin. Znajduje się m.in. w czarnym pieprzu, goździkach, oregano, rozmarynie, bazylii, cynamonie, tymianku, szałwi, mięcie, imbirze, chmielu, piniach i konopiach. 

BCP ma ostry zapach, opisywany jako aromat świeżo miażdżonego pieprzu z dodatkiem cynamonu. Według niektórych można w nim wyczuć woń oleju silnikowego. Inne źródła określają zapach β-kariofilenu jako mieszankę goździków i terpentyny.

Smak BCP opisuje się fachowo jako mieszaninę nut smażonych, pikantnych i drzewnych. Terpen ten jest oleistą cieczą, bezbarwną lub o bardzo jasnożółtym kolorze.

BCP odpowiada za pikantne, pieprzowe nuty smakowe i zapachowe w nasionach pieprzu czarnego, ale również w innych roślinach i ich olejkach. Wiele ziół i przypraw zawdzięcza mu swoją intensywność. Odmiany konopi siewnej bogate w β-kariofilen wyróżniają się właśnie pikantnym, rozgrzewającym aromatem.      

Właściwości i działanie beta-kariofilenu

Właściwości i działanie beta-kariofilenu można rozpatrywać w dwóch gałęziach. Jest to jednocześnie substancja używana w przemyśle spożywczym i kosmetycznym jako aromat oraz związek o ogromnym potencjale prozdrowotnym zaliczany do grupy kannabinoidów.

Beta-kariofilen to pierwszy rozpoznany “kannabinoid spożywczy”. Terpen ten jest substancją wyjątkową, ponieważ jako jedna z niewielu tak łatwo dostępna z żywności oddziałuje z układem endokannabinoidowym.

Obecnie wiadomo, że β-kariofilen ma właściwości:

• kardioprotekcyjne, 
• hepatoprotekcyjne, 
• gastroprotekcyjne, 
• neuroprotekcyjne, 
• nefroprotekcyjne, 
• antyoksydacyjne, 
• przeciwzapalne, 
• przeciwbakteryjne, 
• immunomodulujące.

Beta-kariofilen jako dodatek do żywności

β-kariofilen jest rozpowszechniony w roślinach, a największe organizacje zajmujące się bezpieczeństwem żywności – amerykańska FDA (Agencja Żywności i Leków) oraz europejska EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) – uznają go za całkowicie bezpieczny dodatek do żywności. Dzięki swojemu silnemu zapachowi i smakowi, BCP jest używany w przemyśle spożywczym jako substancja aromatyzująca.

Beta-kariofilen jako kannabinoid 

BCP należy do rodziny kannabinoidów. Jest selektywnym agonistą receptora CB2 układu endokannabinoidowego i wiąże się z jego kieszenią hydrofobową – miejscem na receptorze zdominowanym przez aminokwasy hydrofobowe. Przyłączanie się beta-kariofilenu z receptorem CB2 umożliwia podwójne wiązanie w pierścieniu cząsteczki terpenu.  

Zwiększona aktywność receptorów CB2 ma duże znaczenie w wielu procesach patologicznych i wiąże się z takimi chorobami jak: ból neuropatyczny, stany zapalne, choroby neurodegeneracyjne, udar i niedokrwienie mózgu, zaburzenia lękowe, depresja, zapalenie okrężnicy, zwłóknienie i niedokrwienie wątroby, miażdżyca, osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów, cukrzyca, otyłość i niektóre typy nowotworów.

BCP jako agonista CB2 jest obiektem bardzo dużego zainteresowania naukowców, którzy badają możliwości jego wykorzystania w prewencji i leczeniu licznych chorób.

Beta-kariofilen w badaniach naukowych

Badania dotyczące potencjalnych zastosowań BCP w ochronie zdrowia i leczeniu są szeroko prowadzone i zaawansowane. Zgodnie z najnowszymi przeglądami literatury opublikowanymi w renomowanych czasopismach w 2019, 2020 i 2021 roku BCP ma ogromny potencjał prozdrowotny. Poniżej przedstawiamy wybrane zagadnienia dotyczące działania BCP na zdrowie.

BCP w cukrzycy

Patogeneza i komplikacje cukrzycy są w dużym stopniu zależne od stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego w organizmie. Modulacja receptorów CB2 odpowiada za regulację uwalniania insuliny, mediatorów stanu zapalnego i zmiatanie wolnych rodników. Badania pokazały, że BCP może być skutecznym środkiem przeciwcukrzycowym. Mechanizm jego działania jest złożony i obejmuje kontrolę wydzielania insuliny, transportu glukozy oraz wpływ na jeden ze szlaków sygnałowych homeostazy poziomu glukozy we krwi.

BCP w otyłości i zespole metabolicznym

Otyłość współistnieje z zespołem metabolicznym, którego najczęstszym elementem jest insulinooporność. Zgodnie z dostępnymi danymi, BCP zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, reguluje homeostazę lipidów i zwiększa oksydacje tłuszczów. Przyczynia się to do zmniejszenia negatywnych skutków zdrowotnych zespołu metabolicznego i ułatwia odchudzanie.

Beta-kariofilen na przewlekłe choroby zapalne jelit

BCP podawany doustnie wykazuje potencjał zarówno zapobiegawczy, jak i terapeutyczny w zapaleniu jelit. Mechanizm działania jest związany z aktywacją receptorów CB2 i PPARγ i prowadzi do zahamowania wydzielania prozapalnych cytokin, czynnika NFκB oraz napływu komórek zapalnych. Dostępne wyniki silnie sugerują, że BCP może zostać wykorzystany w produkcji leków na wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne choroby zapalne jelit.

Beta-kariofilen a choroby neurodegeneracyjne

Dziesiątki badań pokazały, że beta-kariofilen ma działanie neuroprotekcyjne. Korzystny wpływ na układ nerwowy wynika m.in. z aktywności przeciwzapalnej, antyoksydacyjnej i modulacji receptora CB2. Właściwości BCP mają największe znaczenie w zapobieganiu i leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym najpowszechniejszych, jak choroba Parkinsona i Alzheimera. Pożądana aktywność beta-kariofilenu może mieć także znaczenie w leczeniu depresji. Dotychczas dostępne wyniki badań w tym aspekcie są obiecujące. 

Beta-kariofilen na ból

Stwierdzono, że selektywni agoniści CB2, w tym BCP, stymulują endogenne wydzielanie prekursorów peptydów β-endorfinowych, które wywołują działanie przeciwbólowe. Efekt ten może być uzyskany również w wyniku bezpośredniej stymulacji CB2 w obwodowym układzie nerwowym lub w obszarach mózgu kontrolujących ból takich jak wzgórze, móżdżek i pień mózgu. BCP ma największe znaczenie w zmniejszaniu nerwobólu. 

BCP a uzależnienie od alkoholu

Nadużywanie alkoholu i uzależnienie od alkoholu jest związane ze zmienioną ekspresją receptora CB2, co sugeruje, że jest on celem leczenia uzależnienia od alkoholu. Badania na myszach pokazały, że BCP może zmniejszać ilość, częstość i potrzebę spożycia alkoholu.

Beta-kariofilen a osteoporoza

BCP stymuluje powstawanie i mineralizację osteoblastów (komórek kościotwórczych), a zmniejsza produkcję osteoklastów, które mają zdolność rozpuszczania tkanki kostnej. Wpływa także na intensywność wytwarzania kolagenu niezbędnego dla zdrowych kości i stawów. Wyniki pokazują, że BCP może mieć znaczenie w zapobieganiu osteoporozie.

BCP vs. CBD

BCP, podobnie jak CBD, należy do głównych składników olejku ekstrahowanego z Cannabis sativa, gdzie stanowi do 35% zawartości. Oba związki nie mają działania psychoaktywnego i nie wywołują uczucia “haju”. 

Istotna różnica między BCP a CBD dotyczy ich sposobu oddziaływania z układem endokannabinoidowym. CBD wpływa na receptor CB2 pośrednio, nie przyłączając się do niego, natomiast BCP wiąże się z receptorem CB2.

Właściwości beta-kariofilenu i kannabidiolu pokrywają się w kilku obszarach. Oba mają działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i neuroprotekcyjne.

FAQ