Choroba Hashimoto, czyli autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy, które wywołuje niedoczynność tarczycy, występuje u 3-5% populacji. W wyniku choroby dochodzi do niedostatecznej produkcji hormonów tarczycy, a to przekłada się na zaburzenie homeostazy organizmu i wystąpienia wielu objawów pogarszających jakość życia.
Osoby z Hashimoto często cierpią na przewlekłe zmęczenie, senność, zaburzenia nastroju, pogorszenie zdolności umysłowych, czy problemy z masą ciała. Wiele tych symptomów może redukować przyjmowanie kannabidiolu. Co o zastosowaniu CBD w Hashimoto mówią badania naukowe?
Co to jest choroba Hashimoto?
Choroba Hashimoto, inaczej przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, to jedno z najczęściej występujących schorzeń gruczołu tarczowego. Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że układ odpornościowy gospodarza atakuje i niszczy własne komórki, w tym przypadku budujące tarczycę.
Przewlekły stan zapalny prowadzi do niedoczynności tarczycy, która jest konsekwencją niewydolności gruczołu. Dotknięta stanem zapalnym tarczyca nie jest w stanie produkować odpowiedniej ilości hormonów T3 i T4, a przysadka mózgowa zwiększa wydzielanie TSH, aby możliwie dobrze utrzymywać homeostazę organizmu. Nieprawidłowa praca tarczycy wpływa bardzo istotnie na pogorszenie jakości życia chorego.
Hashimoto 8 razy częściej występuje wśród kobiet niż mężczyzn. Może pojawić się w każdym wieku, jednak jest najczęściej diagnozowane między 40 a 50 rokiem życia. Jest to choroba nieuleczalna, a terapia ma na celu uregulowanie poziomu hormonów i zniwelowanie objawów zaburzenia.
W chorobie Hashimoto dochodzi do utraty immunologicznej tolerancji na własne tkanki. Cały proces jest bardzo złożony i nadal nie do końca wyjaśniony przez naukowców. Wiadomo z pewnością, że w pierwszej kolejności dochodzi do błędnego rozpoznania komórek tarczycy jako obcych przez limfocyty T pomocnicze, a następnie do wytworzenia przeciwciał anty-TPO i anty-TG przez limfocyty B, skierowanych przeciwko komórkom gruczołu tarczowego. Proces autoimmunizacji związany jest z obniżeniem aktywności limfocytów T regulatorowych, które przejawiają funkcje supresorowe (hamujące) wobec układu odpornościowego.
Przyczyny autoimmunizacji tarczycy obejmują czynniki genetyczne i środowiskowe, przy czym czynniki genetyczne mają kluczowe znaczenie w patogenezie choroby Hashimoto. Osoby z historią choroby w rodzinie częściej zapadają na limfocytarne zapalenie tarczycy, za co odpowiadają polimorfizmy w głównym układzie zgodności tkankowej HLA oraz genie CTLA-4. Pojawieniu się schorzenia sprzyja także występowanie innych chorób autoimmunologicznych.
Wśród czynników środowiskowych, które mogą przyczynić się do wystąpienia Hashimoto wymieniany jest nadmiar jodu w diecie – stanowi on najważniejszą przyczynę zapalenia tarczycy. Poza tym istotne są: niedobór selenu w diecie, infekcje, przyjmowanie amiodaronu (leku antyarytmicznego), terapia cytokinami i narażenie na sole litu.
Choroba Hashimoto objawia się jak niedoczynność tarczycy. Przebieg zapalenia gruczołu często nie daje żadnych widocznych objawów, aż do jego zniszczenia. Dlatego zewnętrzne objawy choroby Hashimoto i niedoczynności tarczycy traktuje się równorzędnie. Zalicza się do nich m.in.:
- przewlekłe zmęczenie niezależne od zewnętrznych przyczyn,
- senność w ciągu dnia, problemy ze wstawaniem,
- uczucie zimna,
- zaparcia,
- uczucie ziarenka w gardle, problemy z przełykaniem, częste krztuszenie się, uczucie ucisku wokół krtani,
- pogorszenie zdolności umysłowych, wrażenie braku podstawowych słów lub dobrze znanych informacji, tzw. brain fog,
- wypadanie włosów,
- zmiany w cyklu miesiączkowym,
- niepokój, stany lękowe, czasem depresja,
- większe niż wcześniej trudności z utrzymaniem masy ciała i odchudzaniem.
Aby odróżnić limfocytarne zapalenie tarczycy od niedoczynności tarczycy, oprócz zbadania poziomu hormonów – TSH, T3 i T4, konieczne jest badanie USG tarczycy, na którym widoczne są nacieki zapalne. Dodatkowo oznacza się poziom autoprzeciwciał anty-TPO i anty-TG we krwi.
Może zdarzyć się, że w pierwszej fazie krótkotrwale pojawiają się objawy nadczynności, kiedy zniszczona tarczyca uwalnia hormony zmagazynowane w tkankach. Jednak z czasem organizm zawsze wchodzi w niedoczynność.
Nie istnieją skuteczne metody leczenia przyczynowego choroby Hashimoto. Postępowaniem praktykowanym powszechnie jest przyjmowanie syntetycznego hormonu tarczycy – lewotyroksyny, który uzupełnia niedobór hormonów wywołany zniszczeniem gruczołu. Leczeniu poddaje się zatem objawy niedoczynności tarczycy.
Choć jest to wykraczanie poza klasyczną medycynę, wśród osób chorujących na Hashimoto popularne jest poszukiwanie metod, które pozwalają na obniżenie poziomu przeciwciał anty-TPO i anty-TG, czyli zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie. Najczęściej są to modyfikacje diety. Popularna jest też suplementacja witaminy D i selenu. Jednak wyniki badań nie są zgodne co do skuteczności takiego działania w limfocytarnym zapaleniu tarczycy.
W jaki sposób CBD może pomóc na chorobę Hashimoto?
Funkcje tarczycy i całego układu endokrynnego są powiązane z układem endokannabinoidowym. Na powierzchni tarczycy znajdują się nawet receptory CB1, a kannabinoidy, wiążące się z nimi, wpływają na wydzielanie hormonów gruczołu tarczowego. CBD nie należy jednak do tej grupy kannabinoidów, gdyż nie łączy się bezpośrednio z CB1.
W przypadku CBD kluczowe znaczenie ma jego oddziaływanie z receptorami CB2 ulokowanymi w układzie odpornościowym. Wpływ CBD na układ immunologiczny może być bardzo korzystny w Hashimoto, jako że jest to choroba autoimmunizacyjna.
Dotychczas dostępna ilość badań pokazujących bezpośredni związek między CBD a Hashimoto jest bardzo ograniczona. Wnioski dotyczące potencjału CBD w limfocytarnym zapaleniu tarczycy płyną przede wszystkim z badań na temat jego właściwości i działania prozdrowotnego w niwelowaniu objawów, które występują w wielu chorobach, w tym także Hashimoto.
Łagodzi stany zapalne
Choroba Hashimoto przebiega z przewlekłym stanem zapalnym. Aby spowolnić uszkodzenia tarczycy wywołane zapaleniem, zasadne wydają się próby obniżania w organizmie stężenia markerów prozapalnych. Jednym ze sposobów na redukcję poziomu związków prozapalnych w organizmie jest przyjmowanie CBD.
Przegląd badań z 2021 roku potwierdza działanie CBD zmniejszające stany zapalne w chorobach autoimmunologicznych. Wykazano, że CBD jest jednym z głównych modulatorów odpowiedzi immunologicznej. Kannabinoid ten zmniejsza liczbę komórek prozapalnych Th1 i Th17 oraz produkcję cytokin prozapalnych – interleukin IL-1, IL-12 oraz IL-17, interferonu γ i czynnika martwicy nowotworu TNF-α.
Działa immunosupresyjnie
CBD ma bardzo dobrze udokumentowane badaniami działanie immunosupresyjne, czyli zmniejszające aktywność układu odpornościowego i produkcję przeciwciał. Mechanizmy immunosupresyjnej aktywności CBD obejmują bezpośrednie tłumienie aktywacji różnych typów komórek odpornościowych, indukcję apoptozy i promocję komórek T regulatorowych, które z kolei kontrolują inne cele komórek odpornościowych.
W przypadku choroby Hashimoto, która wynika z nadmiernej aktywności układu odpornościowego i nieprawidłowej pracy limfocytów T regulatorowych, immunosupresja może nieść realne korzyści. Szczególnie w początkowych fazach choroby, kiedy tarczyca nie uległa jeszcze zniszczeniu. Dzięki immunosupresji możliwe może okazać się spowolnienie procesów zapalnych w gruczole i wydłużenie okresu jego aktywności.
Wnioski takie można wyciągnąć na podstawie skuteczności CBD w innych chorobach autoimmunologicznych. Trzeba jednak pamiętać, że są to jedynie wstępne konkluzje i dotychczas nie ma badań skupiających się na immunosupresyjnym działaniu CBD bezpośrednio w chorobie Hashimoto.
Redukuje niepokój i poprawia nastrój
Różne rodzaje badań, w tym liczne badania z udziałem ludzi, potwierdzają działanie CBD w redukowaniu niepokoju, zaburzeń nastroju, ataków paniki, fobii społecznej, a nawet stanów depresyjnych.
Stany lękowe, niepokój i zaburzenia nastroju są objawami towarzyszącymi nieleczonej chorobie Hashimoto. Nie muszą występować zawsze i u każdego. Nie ma też żadnej granicznej wartości TSH, przy której pojawiają się stany lękowe. Bywa to jednak problem niezwykle pogarszający jakość życia. CBD może być skutecznym środkiem wspomagającym stan psychiczny i komfort emocjonalny osób z limfocytarnym zapaleniem tarczycy.
Poprawia jakość snu
Osoby chorujące na niedoczynność tarczycy spowodowaną Hashimoto często mają problemy z wybudzeniem się rano i odczuwają senność w dzień. Te dolegliwości może pomóc przezwyciężyć CBD, który – zgodnie z badaniami – wspomaga wybudzanie i czujność w ciągu dnia.
CBD może pomóc także dlatego, że poprawia jakość snu, czyniąc wypoczynek bardziej efektywnym i zwiększając poziom energii w dzień.
Poprawia metabolizm
Osoby chorujące na zapalenie tarczycy Hashimoto i niedoczynność tarczycy często narzekają na problemy z masą ciała – szybsze tycie i trudniejsze odchudzanie, niż przed zachorowaniem.
CBD może pomóc w tym aspekcie. Wstępne, obiecujące badania pokazują, że CBD może zmniejszać spontaniczną ilość przyjmowanego pokarmu, wpływając na obniżanie łaknienia, przyspieszać powstawanie brązowych komórek tłuszczowych, które są aktywne metabolicznie, a także wspierać gospodarkę insulinową. To wszystko sprawia, że CBD może poprawiać metabolizm i ułatwiać kontrolę masy ciała.
Stosowanie olejku CBD na Hashimoto
Olejek CBD na Hashimoto najlepiej stosować zgodnie z zaleceniami producenta – zaczynając od niskiej dawki, dobierając ją proporcjonalnie do masy ciała, a następnie stopniowo zwiększając ilość przyjmowanego olejku.
Najlepiej zdecydować się na olejek CBD full spectrum, posiadający pełen pakiet badań. Kontrola laboratoryjna daje gwarancję deklarowanego składu i jakości. Natomiast zestaw innych kannabinoidów i terpenów, które w olejku full spectrum towarzyszą CBD, zwiększają jego potencjał prozdrowotny (tzw. efekt synergii).
FAQ
CBD wchodzi w interakcję z większością leków, w tym także z lekami na Hashimoto. Aby łączyć w terapii leki i CBD konieczna jest konsultacja z lekarzem, który zaproponuje odpowiednie odstępy czasowe w przyjmowaniu obu preparatów.
CBD nie może zastąpić leków na tarczycę. Leki dostarczają hormonu, którego zniszczona tarczyca nie jest w stanie produkować. CBD nie zastępuje aktywności tych leków, a dokładniej aktywności dostarczanego do organizmu syntetycznego hormonu T4.
Nie istnieją obecnie oficjalne zalecenia dawkowania CBD na Hashimoto. Nie ma także badań klinicznych, które pozwoliłyby oszacować potencjalnie skuteczne dawki. Najbezpieczniej jest rozpocząć dawkowanie CBD zgodnie z zaleceniami producenta preparatu i w konsultacji z endokrynologiem prowadzącym pacjenta.
Bibliografia:
- Luty J., Bryl E., Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej 2017;11(1):1-6
- Gołkowski F., Aktualne spojrzenie na etiopatogenezę i aspekty kliniczne choroby Hashimoto, Państwo i Społeczeństwo, 2016, 16 (4), 101-115
- Borowska M, Czarnywojtek A, Sawicka-Gutaj N, Woliński K, Płazińska MT, Mikołajczak P, Ruchała M. The effects of cannabinoids on the endocrine system. Endokrynol Pol. 2018;69(6):705-719. doi: 10.5603/EP.a2018.0072. PMID: 30618031.
- Nichols JM, Kaplan BLF. Immune Responses Regulated by Cannabidiol. Cannabis Cannabinoid Res. 2020;5(1):12-31. Published 2020 Feb 27. doi:10.1089/can.2018.0073
- Rodríguez Mesa XM, Moreno Vergara AF, Contreras Bolaños LA, Guevara Moriones N, Mejía Piñeros AL, Santander González SP. Therapeutic Prospects of Cannabinoids in the Immunomodulation of Prevalent Autoimmune Diseases. Cannabis Cannabinoid Res. 2021 Jun;6(3):196-210. doi: 10.1089/can.2020.0183. Epub 2021 May 24. PMID: 34030476; PMCID: PMC8266560.
- Melas PA, Scherma M, Fratta W, Cifani C, Fadda P. Cannabidiol as a Potential Treatment for Anxiety and Mood Disorders: Molecular Targets and Epigenetic Insights from Preclinical Research. International Journal of Molecular Sciences. 2021; 22(4):1863. https://doi.org/10.3390/ijms22041863
- Blessing EM, Steenkamp MM, Manzanares J, Marmar CR. Cannabidiol as a Potential Treatment for Anxiety Disorders. Neurotherapeutics. 2015;12(4):825-836. doi:10.1007/s13311-015-0387-1
- Murillo-Rodríguez E, Sarro-Ramírez A, Sánchez D, Mijangos-Moreno S, Tejeda-Padrón A, Poot-Aké A, Guzmán K, Pacheco-Pantoja E, Arias-Carrión O. Potential effects of cannabidiol as a wake-promoting agent. Curr Neuropharmacol. 2014 May;12(3):269-72. doi: 10.2174/1570159X11666131204235805. PMID: 24851090; PMCID: PMC4023456.
- Babson KA, Sottile J, Morabito D. Cannabis, Cannabinoids, and Sleep: a Review of the Literature. Curr Psychiatry Rep. 2017 Apr;19(4):23. doi: 10.1007/s11920-017-0775-9. PMID: 28349316.
- Parray HA, Yun JW. Cannabidiol promotes browning in 3T3-L1 adipocytes. Mol Cell Biochem. 2016 May;416(1-2):131-9. doi: 10.1007/s11010-016-2702-5. Epub 2016 Apr 11. PMID: 27067870.
- Farrimond JA, Whalley BJ, Williams CM. Cannabinol and cannabidiol exert opposing effects on rat feeding patterns. Psychopharmacology (Berl). 2012 Sep;223(1):117-29. doi: 10.1007/s00213-012-2697-x. Epub 2012 Apr 28. PMID: 22543671.
- Bielawiec P, Harasim-Symbor E, Chabowski A. Phytocannabinoids: Useful Drugs for the Treatment of Obesity? Special Focus on Cannabidiol. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:114. Published 2020 Mar 4. doi:10.3389/fendo.2020.00114
Wszystkie treści znajdujące się na stronie konopio.pl opierają się na ogólnodostępnych informacjach i w żadnym wypadku nie stanowią porady medycznej czy farmaceutycznej. Dokładamy wszelkich starań, aby nasze artykuły dostarczały rzetelną i aktualną wiedzę, jednak wykluczamy jakąkolwiek odpowiedzialność za działania podejmowane przez czytelników strony.
Wszelkie wątpliwości dotyczące stosowania CBD należy konsultować z lekarzem.
Olejki CBD nie są lekami i nie mogą być stosowane jako zamienniki leków.