Według danych WHO z początku 2022 roku, na schizofrenię choruje około 24 milionów ludzi na całym świecie. Chorzy, poza trudnościami związanymi z samą chorobą, spotykają się również z silną stygmatyzacją, która stanowi dla nich dodatkową przeszkodę na drodze do zdrowia i pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Na przestrzeni ostatnich 10 lat pojawiło się wiele badań naukowych nastawionych na poznanie efektów działania fitokannabinoidów konopnych na pacjentów ze zdiagnozowaną schizofrenią. Ich wyniki pozwalają przypuszczać, że CBD może wskazać nowe ścieżki terapeutyczne w leczeniu tej choroby. Poniżej przedstawiamy wnioski z wybranych badań.
Co to jest schizofrenia?
Schizofrenia to jedno z zaburzeń psychotycznych. Mówi się o spektrum schizofrenii, ponieważ występują różnice zarówno w obserwowanych objawach, jak i ich natężeniu.
Cechą wspólną zaburzeń ze spektrum schizofrenii są dysfunkcje w obrębie co najmniej jednej z pięciu domen:
- urojenia (nieprawdziwe przekonania, często o treści paranoicznej),
- omamy,
- dezorganizacja myślenia (mowy),
- znacznie zdezorganizowane lub nieprawidłowe zachowania ruchowe (w tym katatonia),
- objawy wskazujące na emocjonalne i społeczne wycofanie.
Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM – 5 dzielą zaburzenia psychotyczne na wiele podtypów, które cechują się dużą różnorodnością jeśli chodzi o konfiguracje symptomów i ich treść (np. to czego dotyczą urojenia i omamy). Z tego powodu również o samej schizofrenii mówi się, że jej typów jest tyle, ilu jest chorych.
Dotąd nie udało się ustalić jednej, konkretnej przyczyny powstawania choroby, jednak wyróżniono dwa powiązane ze sobą czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia schizofrenii.
Pierwsza grupa to czynniki genetyczne. Schizofrenia może być wynikiem procesu neurorozwojowego, w którym zachodzi neurodegeneracja i niszczenie synaps, dendrytów i aksonów oraz migracja neuronów w mózgu. Przekazywane są geny, które nadzorują przebieg zarówno tego procesu jak i tworzenia się nowych połączeń nerwowych. Schizofrenia może być dziedziczona w pierwszym stopniu pokrewieństwa – u takich osób ryzyko zachorowania jest dziesięciokrotnie wyższe, niż u innych.
Kolejna grupa czynników to uwarunkowania psychospołeczne. Stresujące, nie spełniające potrzeb dziecka środowisko może być wyzwalaczem choroby. Mówi się wówczas o podatności na zaburzenia psychiczne, które uaktywniają się pod wpływem czynników zewnętrznych.
W schizofrenii epizody psychozy (“oderwania się od rzeczywistości”) występują na przemian z epizodami wycofania i spłyconych emocji. Jednym z możliwych podziałów symptomów schizofrenii jest ten obejmujący objawy:
- pozytywne – występują podczas epizodów psychozy, obejmują zaburzenia myślenia, urojenia, halucynacje, np. słyszenie głosów; często towarzyszą im lęk, depresja i narastające pobudzenie,
- negatywne – ograniczenie przeżywania emocji, spadek płynności mowy, mniejsza zdolność do planowania, inicjowania i kontynuowania danej aktywności, ograniczenie zdolności do odczuwania przyjemności,
- poznawcze – w schizofrenii zaburzenia poznawcze występują w każdej z podstawowych domen, czyli zaburzone są: uczenie werbalno – językowe, pamięć wzrokowa, kontrola inhibicyjna (ograniczona elastyczność reagowania na zmieniające się warunki otoczenia), planowanie, przełączanie uwagi, pamięć mechaniczna słuchowa, pamięć operacyjna i fluencja słowna.
Leczenie schizofrenii najczęściej ma charakter kompleksowy i obejmuje farmakoterapię, psychoterapię, psychoedukację, terapię zajęciową.
Leczenie farmakologiczne schizofrenii powinno złagodzić lub wyeliminować symptomy oraz zapobiegać nawrotom i zaostrzeniom choroby. Najczęściej stosuje się leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki), które w zależności od składu różnią się siłą działania i mogą być stosowane u chorych z różnym natężeniem objawów.
Neuroleptyki zmniejszają napięcie i pobudzenie psychoruchowe, działają przeciwlękowo, łagodzą lub eliminują urojenia i omamy. Nie mają negatywnego wpływu na funkcje intelektualne, nie zmniejszają świadomości.
Osoby, które są w silnym epizodzie psychozy mogą wymagać hospitalizacji na szpitalnym oddziale psychiatrycznym. Dla chorych w fazie wycofania lub tych, którzy wracają do funkcjonowania w społeczeństwie dostępne jest leczenie na oddziałach psychiatrycznych dziennych oraz leczenie ambulatoryjne.
W jaki sposób CBD może pomóc na schizofrenię?
Przeprowadzono kilka badań klinicznych związanych ze stosowaniem CBD u pacjentów ze zdiagnozowaną schizofrenią oraz wiele badań na zwierzętach o podobnym celu. Badacze zaobserwowali korzystny wpływ CBD w schizofrenii, jednak jak dotąd nie udało się w pełni opisać mechanizmu, który stoi za przeciwpsychotycznym i polepszającym funkcje poznawcze działaniem kannabidiolu.
Część autorów zwraca uwagę na niezbyt liczne grupy badawcze, które brały udział w badaniach klinicznych oraz konieczność dalszych analiz nastawionych na lepsze poznanie mechanizmu działania konkretnych fitokannabinoidów konopnych w schizofrenii. Mimo tego krytycznego spojrzenia, prezentują oni dane sugerujące szereg korzyści płynących z zażywania CBD w tej grupie pacjentów.
Działa przeciwpsychotycznie
W 2012 roku przeprowadzono pierwsze podwójnie zaślepione, randomizowane badanie kliniczne z grupą kontrolną, którego celem była ocena potencjału terapeutycznego CBD w schizofrenii, w porównaniu do jednego ze stosowanych w psychiatrii neuroleptyków. Pacjenci otrzymywali wysokie dawki CBD (600 – 800 mg na dobę) przez 4 tygodnie.
Badacze wykazali, że CBD było równie skuteczne w leczeniu objawów psychotycznych, co badany neuroleptyk, jednak powodowało mniej skutków ubocznych. Nie występowały chociażby objawy piramidowe oraz pacjenci nie przybierali znacząco na wadze w trakcie terapii.
Wyniki uzyskane w tym badaniu zostały powtórzone przez innych badaczy, m.in w 2017 roku przez McGuire i współpracowników, którzy przez 6 tygodni podawali pacjentom 1000 mg CBD dziennie i porównywali efekty z grupą kontrolną placebo.
Stwierdzono, że terapia kannabidiolem wiązała się z utrzymaniem wyższego poziomu anandamidu (AEA) w organizmie, co zostało powiązane z poprawą stanu zdrowia pacjentów. Badacze postawili hipotezę, że zahamowanie procesu dezaktywacji AEA może odpowiadać za przeciwpsychotyczne właściwości CBD.
Wpływa na zaburzenia poznawcze
Badanie przeprowadzone w 2021 roku przez tę samą grupę badaczy, którzy w 2012 badali wpływ CBD na objawy psychotyczne wykazały, że kannabidiol poprawia funkcje poznawcze u pacjentów i pacjentek chorujących na schizofrenię. W badaniu klinicznym wzięła udział grupa młodych osób z ostrymi objawami schizofrenii.
Podobne rezultaty zaobserwowano w innym badaniu. Funkcje kognitywne oraz ogólne funkcjonowanie pacjentów poprawiło się pod wpływem terapii kannabidiolem.
Jak stosować olejek CBD na schizofrenię?
W badaniach klinicznych pacjentom podawano wysokie dawki CBD, jednak warto pamiętać, że osoby chorujące były pod stałą obserwacją i opieką lekarską. W warunkach domowych, zażywanie CBD w schizofrenii najlepiej zacząć od minimalnych dawek, które można stopniowo zwiększać w odstępie około tygodnia.
Standardową dawką początkową jest ok. 10 – 20 mg CBD dziennie. W przypadku chęci zastosowania wyższych dawek, zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Dodatkowo, warto zapytać specjalistę o możliwość interakcji CBD z innymi lekami psychiatrycznymi, które się aktualnie stosuje. Dobrym pomysłem jest również sprawdzenie jakości olejku CBD, np. czy ma aktualne analizy laboratoryjne, które potwierdzają m.in. śladowe, dopuszczalne ilości THC w produkcie.
FAQ
Stosowanie CBD w schizofrenii jest bezpieczne, jednak możliwe są interakcje z innymi lekami. W związku z tym przed rozpoczęciem suplementacji zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Warto sprawdzić, czy olejek ma aktualne testy laboratoryjne, potwierdzające jego jakość oraz zawartość THC.
Nie, CBD nie ma działania psychoaktywnego i nie może wywołać psychozy.
Należy zacząć od minimalnej dawki 10-20 mg na dobę i stopniowo ją zwiększać, aż do zaobserwowania efektu.
Bibliografia:
- Jacek Wciórka, Zaburzenia Należące Do Spektrum Schizofrenii i Inne Zaburzenia Psychotyczne, DSM-5, American Psychiatric Association, 2018.
- Mosiołek. Schizofrenia jako choroba funkcjonowania poznawczego, Psychiatria Tom 12, Nr 3 (2015), ISSN: 1732-9841.
- Leweke, Piomelli, Pahlisch et al. Cannabidiol enhances anandamide signaling and alleviates psychotic symptoms of schizophrenia. Transl Psychiatry 2, e94, 2012. doi: 10.1038/tp.2012.15
- McGuire et al. Cannabidiol (CBD) as an Adjunctive Therapy in Schizophrenia: A Multicenter Randomized Controlled Trial. American Journal of Psychiatry, 2017. doi: 10.1176/appi.ajp.2017.17030325, PMID: 29241357.
- Dyck, Maayah, Eurich et al. Understanding the Potential Benefits of Cannabidiol for Patients With Schizophrenia: A Narrative Review. Schizophrenia Bulletin Open, Volume 3, Issue 1, January 2022. doi: 10.1093/schizbullopen/sgab053
- Leweke, Rohleder, Gerth, Hellmich et al. Cannabidiol and Amisulpride Improve Cognition in Acute Schizophrenia in an Explorative, Double-Blind, Active-Controlled, Randomized Clinical Trial. Front Pharmacol. 2021 Apr 29;12:614811. doi: 10.3389/fphar.2021.614811. PMID: 33995015; PMCID: PMC8117353.
Wszystkie treści znajdujące się na stronie konopio.pl opierają się na ogólnodostępnych informacjach i w żadnym wypadku nie stanowią porady medycznej czy farmaceutycznej. Dokładamy wszelkich starań, aby nasze artykuły dostarczały rzetelną i aktualną wiedzę, jednak wykluczamy jakąkolwiek odpowiedzialność za działania podejmowane przez czytelników strony.
Wszelkie wątpliwości dotyczące stosowania CBD należy konsultować z lekarzem.
Olejki CBD nie są lekami i nie mogą być stosowane jako zamienniki leków.