Ekstrakcja jest najważniejszym etapem produkcji olejku CBD i pierwszym po przygotowaniu roślin konopi do dalszej obróbki. Olejek CBD może być ekstrahowany różnymi technologiami, a najczęściej stosowane przemysłowo to te z użyciem etanolu i nadkrytycznego CO2.
Metoda ekstrakcji olejku z konopi wpływa na jego jakość, czystość oraz skład kannabinoidów i innych związków bioaktywnych. W dużej mierze warunkuje także koszt produkcji CBD. Jakie są wady i zalety najbardziej popularnych sposobów ekstrakcji CBD? Która z nich jest najlepsza?
Rodzaje ekstrakcji CBD
W dużym uproszczeniu ekstrakcję CBD można wyobrazić sobie jako zanurzenie wysuszonych i rozdrobnionych kwiatów Cannabis sativa w rozpuszczalniku. Zgodnie z zasadą różnicy stężeń i zdolnością rozpuszczalności, substancje aktywne, w tym CBD, przenikają z rośliny do rozpuszczalnika. Różne rodzaje ekstrakcji mogą być wspomagane przez temperaturę, ciśnienie, ultradźwięki, czy mikrofale, dając ekstrakty o nieco innym składzie i aktywności biologicznej.
Jak potwierdzają badania naukowe, ekstrakty CBD, zawierające terpeny, flawonoidy i polifenole, wykazują lepsze właściwości prozdrowotne, niż te dostarczające wyłącznie kannabinoidów. Zjawisko to nosi nazwę efektu anturażu.
Poszukując najlepszej metody ekstrakcji CBD, zwraca się uwagę na takie aspekty jak:
- jak najwyższe stężenie CBD,
- jak najniższe stężenie THC,
- stężenie innych kannabinoidów,
- zawartość pozostałych substancji bioaktywnych,
- czystość ekstraktu,
- koszty ekstrakcji i
- wpływ na środowisko.
Ekstrakcja nadkrytycznym CO2
Nadkrytyczny CO2 występuje jako ciecz, ma jednak inne właściwości niż “zwykły” ciekły dwutlenek węgla. Stan nadkrytyczny to taki, w którym współistniejące warunki ciśnienia i temperatury zmieniają właściwości fizyczne substancji.
Nadkrytyczny CO2 zachowuje się jak niepolarny rozpuszczalnik, mimo że w podstawowych stanach jest substancją polarną. To wpływa na jego zdolności ekstrakcji składników konopi. Bardzo dużą zaletą jest niska temperatura, w której dwutlenek węgla wchodzi w fazę nadkrytyczną (31oC), dzięki czemu roślinne substancje aktywne nie ulegają degradacji podczas ekstrakcji.
Ekstrakcja CBD nadkrytycznym CO2 składa się z dwóch głównych etapów. Pierwszym jest umieszczenie rozdrobnionych kwiatów konopi w rozpuszczalniku, a drugim odparowanie CO2.
Usuwanie CO2 z ekstraktu zachodzi bardzo łatwo i wydajnie. Po zmniejszeniu ciśnienia nadkrytyczny CO2 przechodzi w stan gazowy i w temperaturze pokojowej po prostu ulatnia się. Ekstrakcja kannabinoidów nadkrytycznym CO2 jest mniej wydajna niż etanolem, ale można ją dodatkowo zwiększyć, dodając nieco polarnego rozpuszczalnika, np. właśnie etanolu.
Wady
- mniejsza rozpuszczalność kannabinoidów niż w etanolu,
- niższa zawartość polifenoli niż w ekstraktach etanolowych,
- zaawansowana technologia, która zwiększa koszty produkcji.
Zalety
- całkowicie nietoksyczny, niepalny, bezpieczny, łatwo dostępny rozpuszczalnik,
- brak pozostałości rozpuszczalnika w ekstrakcie,
- niska cena rozpuszczalnika,
- łatwa do uzyskania selektywność ekstrakcji przez modyfikację ciśnienia i temperatury,
- brak ryzyka utleniania produktu,
- niski negatywny wpływ na środowisko naturalne.
Ekstrakcja alkoholowa/rozpuszczalnikiem
Ekstrakcja CBD z wykorzystaniem rozpuszczalników organicznych należy do najpopularniejszych metod produkcji olejku CBD. W technice tej wykorzystuje się różne rozpuszczalniki i sprzęt, ale na skalę przemysłową kluczowe znaczenie ma ekstrakcja etanolem (alkoholem etylowym) z maceratu.
Etanol jest chętniej wykorzystywany do ekstrakcji CBD niż metanol, ze względu na jego dużo niższą toksyczność. Jego przewagą nad innymi alkoholami jest korzystna cena oraz niższa masa cząsteczkowa, co pozwala na szybsze i łatwiejsze odparowanie etanolu z ekstraktu.
Do największych wad ekstrakcji etanolem zalicza się jednak fakt, że jednocześnie dochodzi do ekstrakcji chlorofilu, który nadaje produktowi nieprzyjemny smak i niepożądany, zielony kolor. Chlorofil można usunąć z ekstraktu za pomocą węgla aktywnego, ale to z kolei wiąże się ze stratami nawet 50% kannabinoidów. Staje się zatem technologicznie niekorzystne.
Rozpuszczalniki z grupy alkoholi mają charakter polarny. Dzięki temu tak dobrze rozpuszczają się w nich semi-polarne kannabinoidy. Wysoką efektywność produkcji oleju CBD uzyskuje się także z pomocą niepolarnego heksanu, przy zachowaniu odpowiednich warunków temperatury i regeneracji rozpuszczalnika.
Wady
- zawartość chlorofilu, który obniża jakość gotowego produktu,
- możliwość występowania pozostałości etanolu w ekstrakcie.
Zalety
- niski koszt rozpuszczalnika,
- niska toksyczność rozpuszczalnika,
- łatwość odparowania rozpuszczalnika i oczyszczenia ekstraktu,
- wysoka zawartość kannabinoidów,
- wysoka zawartość polifenoli,
- duża aktywność antyoksydacyjna.
Ekstrakcja z użyciem oleju roślinnego
Do ekstrakcji kannabinoidów z konopi można używać różnych olejów roślinnych, jednak największą rolę pełni w tym sektorze oliwa z oliwek. Ekstrahując CBD z użyciem oleju roślinnego, ogrzewane wcześniej konopie umieszcza się w oleju w odpowiednich proporcjach i ponownie ogrzewa. W tym procesie CBD i inne związki aktywne przenikają z tkanek rośliny do oleju.
Używając oleju roślinnego w procesie ekstrakcji CBD, nie wykonuje się etapu usuwania/odparowania rozpuszczalnika. Gotowy produkt ma zatem niższe stężenie kannabinoidów w porównaniu z olejem CBD pozyskiwanym przez ekstrakcję etanolem lub nadkrytycznym CO2.
Ekstrakcja olejem roślinnym jest w pełni bezpieczna, ponieważ jako rozpuszczalnika używa się oleju spożywczego. Ten rodzaj ekstraktów CBD jest ceniony ze względu na wysoką zawartość terpenów oraz fakt, że stężenie kannabinoidów nie spada w nich przez dłuższy czas w porównaniu z ekstraktami etanolowymi.
Wady
- niższe niż w innych metodach stężenie kannabinoidów,
- brak możliwości zatężania ekstraktu,
- konieczność spożywania większych dawek produktu,
- mniejsza kontrola nad składem substancji aktywnych w ekstrakcie,
- większe ryzyko utleniania się i spadku jakości gotowego produktu.
Zalety
- bezpieczeństwo dla zdrowia – ekstrahent jest substancją spożywczą,
- łatwy proces produkcji,
- prosta metoda ekstrakcji,
- bardzo duża wydajność ekstrakcji terpenów.
Olejek wyekstrahowany, co dalej?
Chcąc odpowiedzieć na pytanie, jak zrobić olejek CBD, należałoby wymienić całą listę etapów procesu technologicznego. Oprócz najważniejszego – ekstrakcji – podczas produkcji oleju CBD prowadzi się:
- winteryzację – wytrącanie wosków poprzez ich krystalizację w obniżonej temperaturze w celu zwiększenia klarowności olejku CBD;
- filtrację – usuwanie zanieczyszczeń;
- dekarboksylację – usuwanie grupy karboksylowej z postaci kwasowych kannabinoidów, czyli ich aktywacja, poprzez działanie podwyższoną temperaturą;
- destylację – eliminacja składników niepożądanych olejku CBD, np. chlorofilu, trójglicerydów, metali ciężkich;
- rafinację – dodatkowy proces oczyszczania oleju, nie zawsze stosowany.
Która z metod ekstrakcji jest najlepsza?
Analizując, który rodzaj ekstrakcji olejku CBD jest najlepszy, bierze się pod uwagę dwie najbardziej konkurencyjne metody – ekstrakcję etanolową oraz ekstrakcję nadkrytycznym CO2.
Zdolność rozpuszczania kannabinoidów i terpenów w alkoholu etylowym określa się jako wysoką, natomiast w nadkrytycznym CO2 – jako średnią lub niską. Parametr ten można jednak łatwo ulepszyć poprzez dodanie etanolu do nadkrytycznego CO2. Ponadto, ekstrakty etanolowe poddawane są winteryzacji, podczas której dochodzi do częściowego wytrącania kannabinoidów i terpenów. Zatem ich stężenie w produkcie końcowym maleje.
Najczęściej można spotkać się z opinią, że ekstrakcja nadkrytycznym CO2 daje olejek CBD lepszej jakości, czystszy, bezpieczniejszy, a przy tym proces ekstrakcji mniej obciąża środowisko naturalne niż ekstrakcja etanolem. Olejki konopio otrzymywane są właśnie w ten sposób.
FAQ
Olejek CBD da się wyekstrahować w domowych warunkach. Najbezpieczniejszą metodą jest ekstrakcja z użyciem oleju roślinnego. Jednak, eksperymentując w ten sposób, nie masz pełnej kontroli nad składem i stężeniem substancji aktywnych w olejku, a zatem nad jego właściwościami.
W gotowym do sprzedaży ekstrakcie CBD zgodnie z polskim prawem mogą znajdować się wyłącznie śladowe ilości THC, nieprzekraczające stężenia 0,2%.
Olejek CBD ekstrahuje się z kwiatów konopi. W przeciwieństwie do oleju konopnego, który jest olejem spożywczym, pozyskiwanym z nasion konopi.
Bibliografia:
- Rožanc, J.; Kotnik, P.; Milojević, M.; Gradišnik, L.; Knez Hrnčič, M.; Knez, Ž.; Maver, U. Different Cannabis sativa Extraction Methods Result in Different Biological Activities against a Colon Cancer Cell Line and Healthy Colon Cells. Plants 2021, 10, 566. doi.org/10.3390/plants10030566
- Valizadehderakhshan, M.; Shahbazi, A.; Kazem-Rostami, M.; Todd, M.S.; Bhowmik, A.; Wang, L. Extraction of Cannabinoids from Cannabis sativa L. (Hemp)—Review. Agriculture 2021, 11, 384. doi.org/10.3390/agriculture11050384
- Lazarjani, M.P., Young, O., Kebede, L. et al. Processing and extraction methods of medicinal cannabis: a narrative review. J Cannabis Res 3, 32 (2021). doi.org/10.1186/s42238-021-00087-9
Wszystkie treści znajdujące się na stronie konopio.pl opierają się na ogólnodostępnych informacjach i w żadnym wypadku nie stanowią porady medycznej czy farmaceutycznej. Dokładamy wszelkich starań, aby nasze artykuły dostarczały rzetelną i aktualną wiedzę, jednak wykluczamy jakąkolwiek odpowiedzialność za działania podejmowane przez czytelników strony.
Wszelkie wątpliwości dotyczące stosowania CBD należy konsultować z lekarzem.
Olejki CBD nie są lekami i nie mogą być stosowane jako zamienniki leków.