CBD a nałogi: czy olejki CBD mogą pomóc w walce z uzależnieniem od alkoholu, nikotyny, opioidów i marihuany?

Na uzależnienie od substancji składa się wiele skomplikowanych mechanizmów psychologicznych i fizjologicznych. W  leczeniu uzależnień nie ma prostych rozwiązań, najlepsze efekty uzyskuje się łącząc różne metody terapeutyczne. CBD coraz częściej pojawia się w literaturze naukowej jako substancja, która może wspomagać wychodzenie z uzależnienia. Prezentujemy wybrane badania naukowe na ten temat.

Na czym polega uzależnienie?

Zgodnie z aktualną wiedzą naukową, z fizjologicznego punktu widzenia, w uzależnieniu kluczową rolę odgrywa układ nagrody. Jest to część mózgu związana z wydzielaniem neuroprzekaźnika dopaminy, który odpowiada za odczuwanie przyjemności. Zażycie psychoaktywnej substancji, takiej jak alkohol, opioidy czy marihuana, powoduje nagły, duży wyrzut dopaminy do mózgu. 

Kiedy substancja jest dostarczana do organizmu systematycznie, zwiększa się na nią tolerancja i potrzebne są większe dawki, aby osiągnąć efekt dopaminowy. Spowodowane jest to zanikiem receptorów dopaminowych w miarę regularnego stosowania. Częste zażywanie substancji zaburza funkcjonowanie układu nagrody i osłabia jego działanie.

Mózg, który jest przyzwyczajony do stymulacji dużą ilością dopaminy, reaguje na jej niższy poziom lub brak, co odczuwane jest w postaci tzw. efektu odstawienia czy symptomów odstawiennych. Dodatkowo, niski poziom dopaminy wiąże się z podwyższonym poziomem hormonów stresu. 

Czynniki wpływające na rozwój uzależnienia

Na rozwój uzależnienia mają wpływ czynniki genetyczne, społeczne, ekonomiczne, poziom stresu, wcześniejsze doświadczenia życiowe (w tym te z domu rodzinnego i najbliższego otoczenia z okresu dzieciństwa i adolescencji) oraz  stan zdrowia psychicznego.

Do grup ryzyka w profilaktyce uzależnień zalicza się:

• dzieci i młodzież pochodzące z rodzin, w których występowało uzależnienie od alkoholu lub innych substancji,
• osoby narażone na długotrwały stres o znacznym natężeniu,
• osoby o niskiej samoocenie, wykazujące trudności związane z przeżywaniem, wyrażaniem i kontrolowaniem emocji,
• pacjenci i pacjentki z depresją,
• osoby bezrobotne i o niskim statusie społeczno-ekonomicznym,
• osoby w kryzysie, np. związanym z tragicznym wydarzeniem życiowym lub bezdomnością.

W jaki sposób CBD ułatwia walkę z uzależnieniem?

W walce z uzależnieniem, CBD działa wspierająco na kilku płaszczyznach. Podstawowym celem jest łagodzenie symptomów odstawiennych oraz stabilizacja nastroju. Na efekt odstawienia składają się takie objawy, jak: stany lękowe, obniżony nastrój, stany depresyjne, drżenie ciała, nadmierna potliwość, bóle głowy, bóle brzucha, problemy z zasypianiem i utrzymaniem snu, w cięższych przypadkach – stany psychotyczne.

Co więcej, CBD może przywracać prawidłowe funkcjonowanie układu nagrody. Badania wskazują na ważną rolę układu endokannabinoidowego (ECS) w tym zakresie. Wykazano, że zaburzenia funkcjonowania układu nagrody mogą wiązać się z nieprawidłowym działaniem układu endokannabinoidowego. Stymulując ECS przy pomocy CBD, można przywracać prawidłowe działanie układu nagrody, które wiąże się z utrzymywaniem optymalnego poziomu dopaminy w mózgu.

CBD a uzależnienia: przegląd badań

Wykorzystanie CBD jako wsparcia dla osób wychodzących z uzależnień zostało zbadane w odniesieniu do różnych substancji uzależniających. Prezentujemy wybrane przykłady substancji i badań na ich temat.

Alkohol

Zgodnie z wynikami badań naukowych, CBD może wspierać ograniczanie ilości spożywanego alkoholu u osób, które go nadużywają. Dodatkowo wykazano, że CBD przyczynia się do łagodzenia konsekwencji spożywania alkoholu dla wątroby i jelit oraz korzystnie wpływa na funkcje poznawcze (pamięć, koncentrację, myślenie itd.), które mogą być zakłócone przez regularne, nadmierne spożywanie alkoholu. 

Udowodniono korzystny wpływ CBD na funkcjonowanie obszarów mózgu, które są odpowiedzialne za orientację przestrzenną, pamięć krótkotrwałą, tworzenie wspomnień. To właśnie te funkcje mogą być zaburzone u osób uzależnionych od alkoholu.  Wykazano też, że CBD może wspierać kontrolę zachowań impulsywnych, co pomaga osobom wychodzącym z uzależnienia powstrzymać się od sięgnięcia po alkohol.

Papierosy

Nikotyna zawarta w papierosach również aktywizuje układ nagrody i prowadzi do zwiększonego wydzielania dopaminy. W związku z tym, również w jej przypadku pojawiają się symptomy uzależnienia, takie jak objawy abstynencyjne oraz zwiększona tolerancja.

Wykazano, że CBD może łagodzić objawy abstynencyjne związane z zaprzestaniem palenia papierosów, takie jak drażliwość, nerwowość, drżenie rąk, problemy z koncentracją i pamięcią. Uczestnicy badania nadal odczuwali głód nikotynowy, lecz po prostu lepiej sobie z nim radzili. 

Opioidy

Opioidy są grupą substancji chemicznych, które wiążą się z receptorami opioidowymi w organizmie człowieka (organizm również je produkuje, do opioidów zalicza się np. endorfiny). 

Mają silne działanie przeciwbólowe, uspokajające, powodują zanik negatywnych myśli i emocji oraz zanik uczucia głodu. Do opioidów zalicza się zarówno leki wypisywane przez lekarzy w celu redukcji silnego bólu (np. nowotworowego), jak i substancje sprzedawane na czarnym rynku (np. heroina). 

Zażywanie tych substancji szybko powoduje uzależnienie. Już po krótkim czasie stosowania obserwuje się zwiększenie tolerancji oraz silne objawy abstynencyjne, takie jak: lęk, pobudzenie, problemy ze snem, skurcze żołądka, bóle mięśni, przyspieszone bicie serca, katar, wzmożona potliwość, uczucie chłodu, nudności, wymioty, biegunkę, czy głód narkotykowy.

Badacze zwracają uwagę na to, że wspomniane objawy odstawienne opioidów występują także w innych zaburzeniach i chorobach, w których CBD znajduje zastosowanie. Są to: nerwice, stres, depresja, bóle stawów i inne bóle, stany zapalne, zaburzenia nastroju, a także bezsenność. Przypominają, że obecnie stosowane leki wspomagające leczenie uzależnienia od opioidów działają na ten sam układ opioidowy w organizmie człowieka, co substancja uzależniająca. Ich zdaniem CBD otwiera nową drogę terapeutyczną dzięki temu, że za pośrednictwem układu endokannabinoidowego reguluje funkcjonowanie organizmu. 

Marihuana

Mimo że THC – podobnie jak CBD – występuje naturalnie w konopiach, to posiada potencjał uzależniający i odpowiada za doświadczane przez nałogowych użytkowników marihuany skutki zażywania oraz objawy abstynencyjne. 

THC to psychoaktywna substancja powodująca efekt “haju”, którego poszukują palacze marihuany i która odpowiada za zaburzenia funkcji poznawczych u osób uzależnionych. Do najczęściej pojawiających się symptomów nadużywania THC zalicza się problemy z pamięcią, problemy z koncentracją, zmienność nastroju. Zespół abstynencyjny po odstawieniu marihuany obejmuje takie objawy jak stany lękowe, stany depresyjne, problemy ze snem, drażliwość, brak kontroli nad emocjami. 

Wyniki badań wskazują na to, że CBD może łagodzić objawy abstynencyjne po odstawieniu THC, wspierać przywracanie prawidłowych funkcji poznawczych, modulować nastrój i pomagać osobom wychodzącym z uzależnienia w zachowaniu abstynencji. Jednocześnie sam CBD nie działa uzależniająco i nie jest psychoaktywne.

Jak stosować CBD w przypadku uzależnień?

Leczenie uzależnień to złożony proces, w którym ważną rolę odgrywa psychoterapia, a części przypadków również detoksykacja i leczenie farmakologiczne. CBD nie zastąpi pracy z psychologiem, która nastawiona jest na zrozumienie mechanizmów uzależnienia, zidentyfikowanie potrzeb, które stoją za nadużywaniem substancji oraz naukę nowych sposobów radzenia sobie w codziennym życiu. 

CBD jako wspomaganie leczenia uzależnień można zacząć stosować równolegle. Należy zacząć od niskiej dawki (10 – 20 mg na dobę) i stopniowo ją zwiększać co 7 dni o kolejne 10 – 20 mg aż do uzyskania efektu. Warto zwrócić uwagę na to, kto jest producentem olejku, czy zawiera on naturalny wyciąg z konopi oraz czy dostępne są aktualne badania laboratoryjne produktu.

FAQ